Ukuqanjwa kwamagama ezindawo zamabhizinisi edolobheni lasePietermaritzburg emva konyaka we-1994 = The naming of business place names in the city of Pietermaritzburg after 1994.
dc.contributor.advisor | Ngcobo, Tholakele Ruth. | |
dc.contributor.author | Hlengwa, Simphiwe. | |
dc.date.accessioned | 2025-04-08T08:05:40Z | |
dc.date.available | 2025-04-08T08:05:40Z | |
dc.date.created | 2024 | |
dc.date.issued | 2024 | |
dc.description | Masters Degree. University of KwaZulu-Natal Pietermaritzburg. | |
dc.description.abstract | Lolu cwaningo lubheka ukuqanjwa kwamagama ezindawo zamabhizinisi edolobheni lasePietermaritzburg emva konyaka we-1994, lugxile emagameni aqanjwe ngolimi lwesiZulu. Lolu cwaningo luqhutshwa ngaphansi komkhakha wezilimi zase-Afrika eNyuvesi yaKwaZulu-Natal, lucubungula izizathu eziholela ekuqanjweni kwamagama ezindawo zamabhizinisi ngolimi lwesiZulu, incazelo yawo kanye nomqondo awuqukethe. Lolu cwaningo luhlose ukuphendula le mibuzo: Yiziphi izizathu ezenza izindawo zamabhizinisi ziqanjwe ngolimi lwesiZulu? Zithini izincazelo zamagama amabhizinisi aqanjwe ngesiZulu futhiaqukethe muphi umondo? Lolu cwaningo luhlose ukuhlaziya izizathu zokuqanjwa kwamabhizinisi ngesiZulu kanye nokuhlola imithelela yencazelo yalawa magama naloko ahlotshaniswa nako Lolu cwaningo lulandela idizayini eyikhwalithethivu, umcwaningi uqoqa ulwazi ngokubuza imibuzo kubabambiqhaza, esebenzisa uhla lwemibuzo esakuhleleka elungiselelwe kusengaphambilini. Luphinde lubuyekeze ucwaningo oselwenziwe ngaphansi kwalo mkhakha okuhlukaniswe ngezigaba ezintathu, okungukuthi sihlolisisa imisebenzi yocwaningo eyenziwe ngamagama ezindawo emhlabeni wonke jikelele, kulandele imisebenzi yocwaningo ngamagama ezindawo ezwekazi i-Afrika, siphethe ngemisebenzi yocwaningo eyenziwe eNingizimu Afrika. Injulalwazi esetshenziswe kulolu cwaningo injulalwazi yesifundoncazelo (Semantic Theory). Le njulalwazi isetshenziswa ukuhlaziya incazelo ngokukaRaper (1987) othi amagama anencazelo ehlukene kabili okukuqala uthi angamalebuli nje amele loko aqanjwe kona, kanti eyesibili yona uthi igama linika incazelo ephelele yalokho elikumele. Bese siphinda sibuka ngokukaNicolaisen (1974) othi incazelo yegama ihlukana izigaba ezintathu okuyi yilekzikhali, yi-asosiyethivu, ne-onomastiki. Indlela esetshenziswe ukwenza lolu cwaningo yipharadayimu eqondayo (interpretivism), idizayini yona eyikhwalithethivu,kanti ulwazi luqoqwe kusetshenziswa, isampula eqoka ngenhloso (purposive sampling). Lolu cwaningo lusebenzisa isampula eqoka ngenhloso kubanikazi bamabhizinisi, abangabaqambi bamagama acwaningwayo atholakala edolobheni iPietermaritzburg, njengoba kuyibo abanolwazi oludingekayo. Umcwaningi uqoke lawo mabhizinisi abona ukuthi ulwazi uyoluthola kuwo futhi luzokwenela ocwaningweni esebenzisa izindlela ebaluliwe ngenhla. Kutonyulwe ababambiqhaza abangama-50. Ulwazi luqoqwe ngokuqhuba izingxoxo ezihlelekile kusetshenziswa imibuzo elungiselelwa ngaphambilini ngokulawulwa ucwaningo oselwenziwe kulomkhakha. Ulwazi lube seluhlaziywa lwahlukaniswa ngezindikimba ezigqamile namasu anembayo njengokuqhathanisa inani lamagama aqanjwe ngendlela efanayo ngokuwahlukanisa ngamaqoqo kuqala amaningi kuye ngokulandelana kugcine amancane. Okutholakele kuveza izindikimba ezinhlanu zokuqanjwa kwamagama ngesiZulu: (1) Ukuqanjwa kusetshenziswa amagama abantu nezibongo.Kutholakale ukuthi iyona ndikimba evela kakhulu kunezinye uma kuza kunani lezindawo eziqanjwe ngamagama nezibongo zabantu. Avele kuyindlela esetshenziswa kakhulu. (2) Kulandele ukuqanjwa kusetshenziswa amagama esiZulu abuyisa ubunye, kubantu bomdabu waseNingizimu Afrika emveni konyaka we-1994. lendlela ibonisa ukushintsha okubanzi emphakathini wasePietermaritzburg ekubuyiseleni ukuzigqaja namasiko. (3) Okwesithathu kutholakale ukuthi ukuqanjwa kwezindawo zamabhizinisi abangcwabi ngamagama anika ithemba, kuvela kungezinye zezindikimba ezigqamile edolobheni iPietermaritzburg. Kutholakale ukuthi le ndlela iyasiza ukududuza labo abasuke belahlekelwe ithemba ngenxa yokushiywa izihlobo nemindeni yabo. (4) Bese kuba eyesine, yona evele ingeyokugcina uma zilandelana ngamanani kusuka kweziningi kuye ngokwehla. Lawa ngamagama eqanjwe ngenxa yomthelela wendawo nomgwaqo ibhizinisi elikuwo. Isizathu esenza le ndikimba igqame kangaka kungenxa yoMkhandlu kaMasipala wedolobha oqanjwe ngomfula uMsunduzi. Lokhu kukhombisa umthelela omkhulu wegama lesigodi noma lomfula ekuqanjweni kwamagama ezakhiwo zamabhizinisi, njengoba amagama afana nelithi "Duzi" asehlotshaniswa kakhulu nedolobha. (5) Okokugcina ukuqanjwa kwamagama kusetshenziswa iziqubulo zokubambisana emphakathini lawa asebenzisa ukuheha amakhasimende ngokuqoka isiqubulo esiletha umuzwa wobunye nenqubekela phambili Izincomo ngokungenziwa, ziningi izinhlaka ezibambe iqhaza ekubuyiseni isithunzi sezinto zomdabu kuleli ngemuva kokuphela kobandlululo ngonyaka we-1994. Ukuqanjwa kwamagama ezindawo zamabhizinisi ngezilimi zomdabu ikakhulukazi ezindaweni ezingamadolobha, abonakala enohlonze kakhulu ekubuyiseni isithunzi sabasebenzisi bolimi, nokuzigqaja nje kubantu bomdabu. • Ukusetshenziswa kwalawa magama ngendlela okuyiyona yona. • Ukugqugquzela ukuqanjwa kusetshenziswe izilimi zomdabu • Ukugcineka kwalawa magama kusetshenziswa izinhlelo ezahlukene okumele zisungulwe umkhandlu. Izincomo zocwaningo lwangesikhathi esizayo, kusanegebe ocwaningweni lwamagama edolobheni iPietermaritzburg kanye nezindawo ezakhele idolobha. Nakuba lolu cwaningo lucwaninga amagama aqanjwe kusetshenziswa ulimi lwesiZulu, asekhona namanye amagama aqanjwe ngezinye izilimi kanye nemigwaqo. • Ucwaningo olusengenziwa ngesikhathi esizayo, kucwaningo azakhiwo zezindawo ezingama tuckshop, amahholo, izndawo zokhonzela, kanye namagama amafemu. • Kusangacwaningwa amagama ezigodi eziqanjwe ngesiZulu zezindawo ezakhele iPietermaritzburg. • Ukuguquka kwamagama ezindawo zikahulumeni kanye nokuqanjwa kabusha kwazo. | |
dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/10413/23637 | |
dc.language.iso | other | |
dc.subject.other | Semantic Theory. | |
dc.subject.other | Umgungundlovu. | |
dc.subject.other | Iningizimu Afrika. | |
dc.subject.other | Amabhizinisi. | |
dc.title | Ukuqanjwa kwamagama ezindawo zamabhizinisi edolobheni lasePietermaritzburg emva konyaka we-1994 = The naming of business place names in the city of Pietermaritzburg after 1994. | |
dc.title.alternative | The naming of business place names in the city of Pietermaritzburg after 1994 | |
dc.type | Thesis | |
local.sdg | SDG11 |